बुद्धादेवी मंदिरः इथे मिठाई नाही, हिरव्या भाज्यांचा दाखवला जातो नैवेद्य; हे आहे कारण

शारदीय नवरात्रीला सुरुवात झाली आहे. मातेच्या भक्तांसाठी हा दिवस मोठ्या सणासारखा असून या दिवसात मातेच्या नऊ रूपांची पूजा केली जाते. प्रत्येक रूपात आई आपल्या भक्तांना आशीर्वाद देते आणि त्यांना फलदायी बनवते. शारदीय नवरात्रीमध्ये कानपूरच्या विविध मंदिरांमध्ये भाविकांची मोठी वर्दळ असते. छिन्नमस्ता माँ असो की तपेश्वरी माँ किंवा काली कलकत्ता असो किंवा बुद्धादेवी माँचे मंदिर असो. तसे, प्रत्येक मंदिरात भक्त आईला फळे आणि फुले नारळाची मिठाई अर्पण करतात असे तुम्ही ऐकलेच असेल.

पण कानपूरच्या सर्व मंदिरांमध्ये हटिया बाजारमध्ये येणाऱ्या मूळगंजच्या अरुंद गल्ल्यांमध्ये बांधलेले बुद्धादेवी मंदिर अगदी वेगळे आहे. हातिया बाजार हा मोठा बाजार म्हणून ओळखला जात असला तरी बुद्धादेवी मंदिराच्या या अनोख्या परंपरेचीही येथे मोठी ओळख आहे. इतर मंदिरांप्रमाणेच बुद्धादेवी मंदिरातही फळे आणि फुले नारळ अर्पण केले जातात, परंतु मिठाईऐवजी, हिरव्या भाज्यांचा वापर देवीला अर्पण केला जातो.

कानपूरच्या बुद्धादेवी मंदिराबाहेर फळे आणि फुलांच्या नारळांसह हिरव्या भाज्यांचा व्यापार असतो. या मंदिरात देवीची मूर्ती नसून पिंड आहे. असे मानले जाते की हे मंदिर 200 वर्षांपूर्वी बांधले गेले होते. जिथे हे मंदिर बांधले आहे, तिथे पूर्वी हिरवीगार बाग असायची आणि इथे हिरव्या भाज्या पिकवल्या जायच्या. भाजीपाल्याच्या बागेची काळजी घेणार्‍या लोकांना देवी स्वप्नात आली आणि सांगितले की ती येथे जमिनीत पुरली आहे. त्यानंतर इथे मूर्तीची स्थापना करण्यात आल्याचे जाणकार सांगतात. तेव्हापासून बुद्धादेवी मातेला हिरव्या भाज्या अर्पण करण्याची परंपरा सुरू झाली.