LPG Cylinder Price : घरगुती एलपीजी सबसिडीचे सूत्र बदलणार? गॅस सिलिंडर महागण्याची शक्यता
घरगुती गॅस सिलिंडर म्हणजेच एलपीजीच्या किमतींबाबत लवकरच बदल होण्याची शक्यता आहे. सरकारी मालकीच्या तेल कंपन्यांनी गेल्या महिन्यात अमेरिकन निर्यातदारांसोबत वार्षिक पुरवठा करारावर स्वाक्षरी केल्यानंतर, केंद्र सरकार एलपीजी सबसिडीच्या सूत्रात बदल करण्याचा विचार करत असल्याची चर्चा सुरू झाली आहे. सध्या एलपीजीवरील सबसिडी सौदी कॉन्ट्रॅक्ट प्राइस (Saudi CP) वर आधारित असते, जी पश्चिम आशियातील एलपीजी पुरवठ्यासाठी मानक मानली जाते.
मात्र आता इंडियन ऑइल, भारत पेट्रोलियम आणि हिंदुस्तान पेट्रोलियम या सरकारी तेल कंपन्या यूएस मानक किंमत (US Benchmark Price) आणि ट्रान्सअटलांटिक शिपमेंटमधील जादा लॉजिस्टिक्स खर्च सबसिडी गणनेत समाविष्ट करण्याचा आग्रह धरत आहेत. कारण अमेरिकेतून येणाऱ्या एलपीजीचा वाहतूक खर्च सौदी अरेबियाच्या तुलनेत सुमारे चार पट जास्त असल्याचे सांगितले जात आहे. सौदी सीपीच्या तुलनेत जर अमेरिकन पुरवठ्यावर पुरेशी किंमत सवलत मिळाली, तरच हा एलपीजी भारतासाठी किफायतशीर ठरेल, अन्यथा कंपन्यांचा तोटा वाढण्याची शक्यता आहे.
गेल्या महिन्यात, २०२६ या करार वर्षासाठी इंडियन ऑइल, बीपीसीएल आणि एचपीसीएल यांनी अमेरिकेतून दरवर्षी सुमारे २.२ दशलक्ष मेट्रिक टन एलपीजी आयात करण्यासाठी एक वर्षाचा करार केला आहे. हे प्रमाण भारताच्या एकूण वार्षिक एलपीजी आयातीच्या सुमारे १० टक्के आहे. सरकार घरगुती वापरासाठी विकल्या जाणाऱ्या एलपीजीच्या किमती नियंत्रित करते. बाजारभावापेक्षा कमी दराने विक्री झाल्याने तेल कंपन्यांना तोटा झाल्यास, सरकार त्याची भरपाई करते.
तज्ज्ञांच्या मते, जर अमेरिकन पुरवठ्यावर अपेक्षित सवलत मिळाली नाही, तर सरकारला एलपीजीवरील सबसिडी कमी करण्याचा पर्याय स्वीकारावा लागू शकतो. याचा थेट परिणाम सामान्य ग्राहकांवर तसेच उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांवर होऊ शकतो. म्हणजेच, येत्या काळात घरगुती एलपीजी सिलिंडर महाग होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.
सध्या दिल्लीमध्ये अनुदानित घरगुती गॅस सिलिंडरची किंमत ८५३ रुपये, तर व्यावसायिक सिलिंडरची किंमत १,५८०.५० रुपये आहे. घरगुती गॅसच्या किमतीत शेवटचा बदल ८ एप्रिल २०२५ रोजी झाला होता, तेव्हा ५० रुपयांची वाढ करण्यात आली होती. सध्या उज्ज्वला योजनेअंतर्गत प्रति सिलिंडर ३०० रुपयांची सबसिडी दिली जाते. १ डिसेंबर २०२५ पर्यंत १०३.५ दशलक्ष उज्ज्वला लाभार्थी असून, चालू आर्थिक वर्षात त्यात २५ लाखांची भर पडली आहे. देशात एकूण एलपीजी वापरकर्त्यांची संख्या सुमारे ३३० दशलक्ष असल्याने, सबसिडीतील कोणताही बदल कोट्यवधी ग्राहकांवर परिणाम करणारा ठरू शकतो.
