Aravalli Hill : अरावली टेकड्यांबाबतच्या सर्वोच्च न्यायालयाच्या 20 नोव्हेंबरच्या आदेशाला स्थगिती
नवी समिती स्थापन होईपर्यंत अरवली टेकड्यांबाबतचे यापूर्वीचे निर्देश स्थगित ठेवण्यात येतील, असे सर्वोच्च न्यायालयाने सोमवारी स्पष्ट केले. सर्वोच्च न्यायालयाने(Supreem Court) सांगितले की अरवली टेकड्या(Aravali Hills) आणि पर्वतरांगांच्या बहु-तात्पुरती परीक्षणाची तपासणी एका उच्च-शक्तीच्या समितीद्वारे केली जाईल, ज्यामध्ये डोंगराळ रांगेच्या संरचनात्मक आणि पर्यावरणीय अखंडतेचे रक्षण केले जाईल, जे थारच्या वाळवंटाला गंगेच्या विमानांकडे जाण्यासाठी एकमात्र अडथळा आहे.
“आम्ही 20 नोव्हेंबर 2025 च्या निकालात न्यायालयाने दिलेले निष्कर्ष आणि निर्देशांसह समितीने सादर केलेल्या शिफारशी स्थगित ठेवण्याचे निर्देश देणे आवश्यक आहे,” असे खंडपीठाने पीटीआयच्या हवाल्याने म्हटले आहे. सरन्यायाधीश सूर्यकांत यांच्या नेतृत्वाखालील खंडपीठाने निरीक्षण केले की, तज्ज्ञ समितीचा अहवाल आणि न्यायालयाच्या स्वत:च्या निरीक्षणांचा काही त्रैमासिकांमध्ये “गैरसमज” झाल्याचे दिसून आले, जसे LiveLaw ने अहवाल दिला. कोर्टाने यावर जोर दिला की, समितीच्या शिफारशी लागू करण्यापूर्वी किंवा अंतिम निर्देश जारी करण्यापूर्वी, LiveLaw नुसार, निष्पक्ष आणि स्वतंत्र तज्ञांच्या मताचा विचार करणे आवश्यक आहे.
कोर्टाने केंद्र आणि अरवली रेंज ज्या चार राज्यांमधून चालते त्या राजस्थान, गुजरात, हरियाणा आणि दिल्ली यांनाही नोटीस बजावल्या आहेत, ज्यांनी स्वतःहून केलेल्या कारवाईत त्यांचे उत्तर मागितले आहे. अरवली हिल्स आणि रेंजेसची व्याख्या आणि अनुषंगिक समस्या या शीर्षकातील प्रकरण, अरवली लँडस्केपच्या संरक्षणाशी संबंधित आहे. 20 नोव्हेंबर रोजी, सर्वोच्च न्यायालयाने अरवली टेकड्या आणि पर्वतरांगांची एकसमान व्याख्या स्वीकारली होती आणि तज्ञांचे अहवाल सादर होईपर्यंत दिल्लीइनपुट:हरियाणा, राजस्थान आणि गुजरातमध्ये नवीन खाण लीज देण्यावर बंदी घातली होती.
समितीने प्रस्तावित केले होते की अधिसूचित अरवली जिल्ह्यांमध्ये स्थानिक रिलीफच्या 100 मीटर किंवा त्याहून अधिक उंचीवर असलेल्या कोणत्याही भूस्वरूपात “अरावली टेकडी” परिभाषित केली जावी, तर “अरावली पर्वतरांगा” मध्ये एकमेकांच्या 500 मीटरच्या आत असलेल्या अशा दोन किंवा अधिक टेकड्यांचा समावेश असेल. पॅनेलने अरवली पर्वतरांगाची व्याख्या देखील केली आणि म्हटले की, “दोन किंवा अधिक अरवली टेकड्या…, एकमेकांपासून 500 मीटर अंतरावर स्थित, दोन्ही बाजूंच्या सर्वात कमी समोच्च रेषेच्या सीमेवर सर्वात बाहेरील बिंदूपासून मोजल्या गेलेल्या, अरवली पर्वतरांगा तयार करतात.
