Budget Session : आर्थिक सर्वेक्षण म्हणजे काय? जाणून घ्या
संसदेच्या अर्थसंकल्पीय अधिवेशनाला आजपासून सुरुवात होणार आहे. हे अधिवेशन 6 एप्रिल पर्यंत चालणार आहे. राष्ट्रपतींच्या अभिभाषणाने आजपासून अर्थसंकल्पीय अधिवेशनाला सुरुवात होईल. त्यानंतर केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण या देशाचा आर्थिक पाहणी अहवाल सभागृहाच्या पटलावर ठेवतील. अर्थसंकल्पीय अधिवेशन हे वर्षातील पहिलंच अधिवेशन असल्याने त्याची सुरुवात राष्ट्रपतींच्या अभिभाषणाने होणार आहे. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू या संसदेच्या दोन्ही सभागृहांच्या संयुक्त सभेला संबोधित करतील. त्यानंतर केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण या 2022-23 च्या आर्थिक सर्वेक्षणाचा अहवाल संसदेच्या पटलावर ठेवतील.
आर्थिक सर्वेक्षण दस्तऐवज आर्थिक विभाग, आर्थिक व्यवहार विभाग, वित्त मंत्रालयाद्वारे तयार केले जातात. हे मुख्य आर्थिक सल्लागार व्ही अनंत नागेश्वरन यांच्या देखरेखीखाली तयार केले गेले आहे, जे अर्थव्यवस्थेच्या स्थितीबद्दल माहिती देतील.आर्थिक सर्वेक्षण बुधवारी सादर होणार्‍या 2023-24 च्या वास्तविक अर्थसंकल्पाचा रंग आणि पोत याबद्दल काही संकेत देखील देऊ शकतो. पहिले आर्थिक सर्वेक्षण 1950-51 मध्ये अस्तित्वात आले, जेव्हा ते बजेट दस्तऐवजांचा भाग असायचे. 1960 च्या दशकात, ते बजेट दस्तऐवजांपासून वेगळे केले गेले आणि केंद्रीय अर्थसंकल्पाच्या एक दिवस आधी सादर केले जाऊ लागले.
सर्वेक्षण दस्तऐवजात नवीन गरज-आधारित अध्याय देखील जोडले गेले आहेत ज्याकडे लक्ष देणे आवश्यक आहे. 2022 मध्ये सादर करण्यात आलेल्या आर्थिक सर्वेक्षणात 2022-23 मध्ये भारताचा GDP वाढ 8.0-8.5 टक्के राहण्याचा अंदाज वर्तवला होता. राष्ट्रपतींच्या अभिभाषणाला अनेक पक्ष विरोध करणार आहेत. पुढील वर्षी एप्रिल-मे 2024 मध्ये होणाऱ्या लोकसभा निवडणुकांसह 2023 चा अर्थसंकल्प हा मोदी सरकारचा दुसऱ्या टर्ममधील शेवटचा पूर्ण अर्थसंकल्प असण्याची शक्यता आहे. मागील दोन केंद्रीय अर्थसंकल्पांप्रमाणे 2023-24 चा अर्थसंकल्प देखील पेपरलेस असेल. अर्थमंत्र्यांचे अर्थसंकल्पीय भाषण संपल्यानंतर अर्थसंकल्पाची कागदपत्रे Android आणि Apple OS या दोन्ही प्लॅटफॉर्मवर 'Union Budget Mobile App' वर उपलब्ध होतील.
