Delhi Earthquake : दक्षिण-पूर्व दिल्लीमध्ये सौम्य भूकंपाचा धक्का

शनिवारी पहाटे राजधानी दिल्लीच्या दक्षिण-पूर्व भागात सौम्य तीव्रतेचा भूकंप झाला. राष्ट्रीय भूकंप विज्ञान केंद्रानुसार, रात्री 1:23 वाजता आलेल्या या भूकंपाची तीव्रता 2.3 रिश्टर स्केल इतकी होती आणि तो जमिनीखालून सुमारे 5 किलोमीटरच्या खोलीत झाला. सुदैवाने या धक्क्यामुळे कुठलाही जीवितहानी किंवा नुकसान झाल्याचे वृत्त नाही.

या वर्षी 2025 मध्ये दिल्लीमध्ये केंद्रबिंदू असलेला हा दुसरा भूकंप आहे. याआधी 17 फेब्रुवारी रोजी सकाळी 5:36 वाजता 4.0 तीव्रतेचा भूकंप झाला होता. त्या वेळी दिल्लीसह नोएडा, ग्रेटर नोएडा आणि गाझियाबादमध्येही धक्के जाणवले होते. त्या भूकंपाचा केंद्रबिंदू धौला कुआन परिसरातील दुर्गाबाई देशमुख महाविद्यालयाजवळ होता आणि तोही जमिनीपासून फक्त 5 किलोमीटर खोलवर होता.

दिल्ली भूकंपाच्या दृष्टीने जोखमीच्या झोन IV मध्ये येते, जो भारतातील दुसऱ्या क्रमांकाचा सर्वाधिक धोका असलेला भूभाग मानला जातो. हिमालयीन पर्वतरांगेच्या जवळ असण्यामुळे आणि दिल्ली-हरिद्वार रिज, सोहना फॉल्ट तसेच महेंद्रगढ-देहराडून या भूगर्भीय विवर रेषा राजधानीजवळून जात असल्यामुळे येथील भूकंपीय धोका वाढलेला आहे, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.

दिल्ली आणि आसपासच्या परिसरात गेल्या काही दशकांमध्ये अनेक वेळा भूकंपाचे धक्के बसले आहेत. 1993 पासून आतापर्यंत दिल्ली-एनसीआरमध्ये सुमारे 446 भूकंपांची नोंद झाली आहे. ही भूकंपे मुख्यतः सौम्य ते मध्यम तीव्रतेची असून, बहुतेक वेळा 2.0 ते 4.5 रिश्टर स्केलच्या दरम्यान राहिली आहेत. 2025 मध्ये दोन वेळा दिल्लीच भूकंपाचा केंद्रबिंदू ठरली. फेब्रुवारी 17 रोजी धौला कुआन परिसरात 4.0 तीव्रतेचा भूकंप झाला, तर जून 8 रोजी दक्षिण-पूर्व दिल्लीमध्ये 2.3 तीव्रतेचा सौम्य भूकंप झाला. दोन्ही प्रकरणांमध्ये कोणतीही हानी झाल्याचे वृत्त नाही. याशिवाय 2024 मध्ये अफगाणिस्तान आणि पाकिस्तानमध्ये झालेल्या तीव्र भूकंपांचे धक्केही दिल्लीपर्यंत जाणवले होते.

तज्ज्ञांच्या मते, भूकंपाच्या दृष्टिकोनातून दिल्लीतील जुन्या इमारती, विशेषतः बेसमेंटशिवाय बांधलेले घरे आणि बिनधोक रचनात्मक व्यवस्था नसलेल्या इमारती, अधिक धोकादायक ठरतात. 2020 मध्येही दिल्ली आणि एनसीआरमध्ये अनेक लहान भूकंप झाले होते, ज्यामुळे नागरिकांमध्ये चिंता निर्माण झाली होती. अशा पार्श्वभूमीवर भूकंपाच्या आपत्ती व्यवस्थापनासाठी सज्जता, जनजागृती आणि सुरक्षित बांधकाम पद्धतींचे पालन करणे अत्यंत आवश्यक आहे.