Nauvari Paithani Saree : नऊवारी साडी; पारंपरिक परंपरे पासून आधुनिकतेपर्यंत प्रवास
नऊवारी साडी ही महाराष्ट्राच्या पारंपरिक संस्कृतीचा एक अविभाज्य भाग आहे. ही साडी फक्त एक पोशाख नसून, ती एक वारसा आहे. एक अशी परंपरा जी महिलांच्या सामर्थ्याचे, सौंदर्याचे आणि शिस्तबद्ध जीवनशैलीचे प्रतीक आहे.
नऊवारी साडीचा इतिहास
नऊवारी साडीचा उगम मुख्यतः महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागातून झाला आहे. "नऊवारी" म्हणजे "नऊ हातांची साडी", जी सुमारे 8.25 मीटर लांब असते. पेशवे काळापासून महिलांनी पुरुषांप्रमाणेच घोड्यावर बसणे, युद्धकौशल्ये आत्मसात करणे सुरू केल्यावर त्यांना सहज हालचाली करता येणाऱ्या वेशभूषेची गरज भासली. तेव्हाच नऊवारी साडीचा आविष्कार झाला. ही साडी 'कासोटा' बांधून नेसली जात असल्यामुळे ती धोतरासारखी वाटते. त्यामुळे हालचालीसाठी अतिशय सोयीस्कर ठरते.
नऊवारी साडीचे प्रकार
नऊवारी साडीचे अनेक प्रकार आहेत, जे प्रामुख्याने नेसण्याच्या पद्धतींवर, वस्त्राच्या प्रकारावर व प्रादेशिक वैशिष्ट्यांवर आधारित असतात:
1. ब्राह्मणी स्टाईल – पारंपरिक ब्राह्मण महिलांनी नेसणारी शैली, ज्यात साडी मागे काढून समोरून पल्ला घेतला जातो.
2. मराठा स्टाईल – कासोटा बांधून पुरुषांसारखी घालायची पद्धत, युद्धकौशल्यासाठी उपयुक्त.
3. कोल्हापुरी स्टाईल – लवचिक आणि नृत्यप्रकारांसाठी सोपी, विशेषतः लावणी नृत्यात वापरली जाते.
4. पठाणी साडी – नऊवारीच्या स्वरूपात असूनही ती विशेषतः ऐश्वर्य आणि सौंदर्यासाठी प्रसिद्ध आहे.
5. सातारी / नव-सातारी शैली – काही भागांमध्ये साडीतल्या आठव्या किंवा नवव्या घडीतून पायाचे बोटे झाकली जातात, ही शैली देखील अनोखी आहे.
साडी नेसण्याची पद्धत व वैशिष्ट्ये
नऊवारी साडी नेसण्याची विशिष्ट पद्धत आहे, तिचा सराव आवश्यक असतो. ही साडी सामान्यत: ब्लाउज आणि पिशवीसारख्या शेला शिवायही नेसली जाते. कमर व कंबरपट्ट्याच्या साहाय्याने ही साडी घालून त्यात "कासोटा" म्हणजेच मध्यभागी गाठ बांधली जाते. यामुळे हालचालीत अडथळा न होता ही साडी दिवसभर वापरता येते.
साडीची वैशिष्ट्ये:
आरामदायक आणि लवचिक
पारंपरिक नृत्य, लग्न समारंभांसाठी उपयुक्त
साडीचा प्रत्येक पद्धत एक विशिष्ट समुदाय किंवा प्रांताशी संबंधित
नववधूंमध्ये आधुनिक नऊवारी साड्यांचा ट्रेंड
आजच्या काळात नऊवारी साडी नववधूंमध्ये नव्याने लोकप्रिय होत आहे. पारंपरिक सोहळ्यांमध्ये, विशेषतः "मंगळागौर", "साखरपुडा", आणि "ग्रहप्रवेश" यांसारख्या समारंभात नववधू पारंपरिक नऊवारी साडीला आधुनिक फॅशन टच देऊन नेसतात. त्यात पुढील बदल दिसून येतात.
सिल्क, बनारसी आणि पैठणी प्रकारातील नऊवारी साड्या
ज्वेलरीसह मॅचिंग स्टाइल – नथ, चूडा, ठुशी, आणि चंद्रकोर टिकली
नवीन प्रकारचे बेल्ट, कंबरपट्टे, आणि स्लीवलेस ब्लाउज यांचा वापर
सोशल मीडियावर फोटोशूटसाठी खास स्टाईल केलेली नऊवारी
आजच्या नववधू पारंपरिकतेसोबत आधुनिकतेचा संगम साधत आहेत, आणि त्यामुळेच नऊवारी साडी हा एक अभिमानाचा पोशाख ठरत आहे.
