आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत देशातील गरीब आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल लोकांना मोफत आरोग्य सेवा उपलब्ध करून देण्याचा महत्त्वाकांक्षी उपक्रम सुरू करण्यात आला आहे. या योजनेचा मुख्य भाग म्हणजे आयुष्मान भारत कार्ड, ज्याच्या माध्यमातून नागरिकांना सरकारी तसेच खासगी रुग्णालयांमध्ये मोफत उपचार सुविधा मिळते. या योजनेद्वारे प्रत्येक कुटुंबाला दरवर्षी 5 लाख रुपयांपर्यंतच्या वैद्यकीय खर्चाची भरपाई केली जाते.

सरकारच्या अधिकृत माहितीनुसार, आयुष्मान कार्डधारकांना वर्षभरात कितीही वेळा उपचार सुविधा वापरण्याची परवानगी आहे, फक्त 5 लाख रुपयांच्या मर्यादेपर्यंत. म्हणजेच, कुटुंबातील सदस्य अनेक वेळा वेगवेगळ्या आजारांच्या उपचारासाठी योजनेचा लाभ घेऊ शकतात, पण एकूण खर्च हा 5 लाखांच्या पर्यंतच मर्यादित राहतो. जर कुटुंबात सहा सदस्य असतील तर हे फायदे सर्वांना लागू होतात.

आयुष्मान भारत योजना 2018 मध्ये सुरू करण्यात आली असून, या योजनेची पात्रता निश्चित करण्यासाठी पीएमजेएवाईच्या अधिकृत वेबसाइटवर नागरिक आपली पात्रता तपासू शकतात. या योजनेत गंभीर आजारांसाठी मोठ्या शस्त्रक्रिया, आयसीयू खर्च, डायग्नोस्टिक चाचण्या आणि औषध यांसारख्या सेवा देखील मोफत दिल्या जातात.

साथच, 2024 मध्ये वृद्ध नागरिकांसाठी आयुष्मान वय वंदना कार्डही सुरू करण्यात आले आहे. या कार्डधारकांना कोणत्याही सरकारी किंवा खासगी रुग्णालयात 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचाराची संधी उपलब्ध आहे. आता पर्यंत देशभरात 75 लाखांहून अधिक आयुष्मान कार्ड तयार करण्यात आले असून त्यापैकी 32 लाख महिला लाभार्थी आहेत. केंद्र सरकारने नुकताच लोकसभेत सांगितले की, आयुष्मान योजनेंतर्गत आतापर्यंत 1.06 लाखांहून अधिक दाव्यांची प्रक्रिया पूर्ण झाली आहे.

या योजनेमुळे देशातील लाखो गरीब परिवारांना स्वस्त व दर्जेदार आरोग्य सेवा मिळण्यास मदत होणार आहे. त्यामुळे आयुष्मान भारत योजनेचे फायदे समजून घेतल्यास ही योजना देशातील जनतेसाठी खूप उपयुक्त ठरते. नागरिकांनी आपली पात्रता तपासून या योजना अंतर्गत आरोग्य सेवा घेण्याचा लाभ नक्की घ्यावा, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.