डॉ. नमिता पारेख, डॉ. भाग्यश्री झोपे

शरीरातली उष्णता कमी करण्यासाठी सोपा पण प्रभावी उपाय म्हणजे पादाभ्यंग करणं. त्रासाची तीव्रता पाहता सध्या रोज एकदा पायाला साजूक तूप लावून शुद्ध काशाच्या साहाय्याने 10 मिनीटे पायाला चोळा. त्यामुळे तुम्हाला आराम मिळेल. रोज रात्री मूठभर साळीच्या लाह्या कपभर पाण्यामधे भिजत घाला आणि सकाळी गाळून घेतलेलं पाणी प्या, म्हणजे तुम्हाला फायदा होईल. शरीरात वाढलेली उष्णता कमी करण्यासाठी सकाळ - संध्याकाळ कामदुधा आणि प्रवाळपंचामृत या गोळ्या घेणं, सकाळी रिकाम्यापोटी एक चमचा प्रमाणात चांगल्या प्रतीचं पंचतिक्त घृत घेणं हे सुद्धा चांगलं. दिवसभरात किमान चार ते पाच चमचे साजूक तूप पोटात जात आहे.

त्यासाठी दुपारचे जेवण 12 साडेबाराच्या दरम्यान, संध्याकाळचं जेवण साडेसात आठच्या दरम्यान करावे. रात्री 11 साडेअकराच्या आसपास झोपावे. हे सुद्धा तुमच्यासाठी खूप आवश्यक आहे. आहारामध्ये ज्वारी आणि तांदूळ या दोन धान्यांवर अधिक भर देणं चांगलं असते. काही दिवस वरण किंवा आमटीसाठी मुगाचा वापर करणं, वेलावर येणाऱ्या फळभाज्यांचा आहारात समावेश करावा, मसालेदार गोष्टी टाळणं हे सुद्धा चांगले असते. चिंचेच्याऐवजी आमसूल किंवा आवळ्याचा वापर करण्याचाही तुम्हाला खूप चांगला उपयोग होईल.