मराठवाड्याच्या भूमीवर उन्हाचा तडाखा यंदा अधिक वेगाने आणि अधिक तीव्रतेने जाणवत आहे. छत्रपती संभाजीनगरमध्ये 7 एप्रिल रोजी 41 अंश सेल्सियस तापमान नोंदवले गेले आहे. ही आकडेवारी केवळ उष्णतेची नोंद नाही, तर हवामानातील बदलांची गंभीर जाणीव करून देणारी सूचना आहे. मागील वर्षाच्या तुलनेत यंदावर्षी 11 दिवस आधी तापमानाने उच्चांक गाठला आहे. हवामान खात्याने दिलेल्या माहितीनुसार, ही केवळ हंगामीची तीव्रता नाही, तर दीर्घकालीन हवामान बदलाचा संकेत असू शकतो. वाढते तापमान म्हणजे केवळ शरीराची अस्वस्थता नाही, तर समाज, आरोग्य आणि अर्थव्यवस्थेवर उमटणारे परिणामही समजून घ्यायला हवेत.

मराठवाड्यातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये तापमानाने ४० अंशाचा टप्पा ओलांडला आहे –

छ. संभाजीनगर – 39, जालना – ४०, बीड – ४०, परभणी – ४०, लातूर – ३८, नांदेड – ४०, उस्मानाबाद – ३९, हिंगोली – ३९ अंश. ही आकडेवारी केवळ उष्णतेचा आलेख दाखवत नाही, तर हवामानाच्या असंतुलनाचीही साक्ष देते.

दरम्यान हवामान विभागाने काही भागांत हलक्या पावसाची शक्यता व्यक्त केल्या आहेत. ढगाळ वातावरण आणि अवकाळी पावसाचे संकेत ही वातावरणातील अस्थिरतेची आणखी एक प्रतिक्रिया आहे. याच पार्श्वभूमीवर, उष्माघातासारख्या आरोग्यविषयक धोक्यांकडे दुर्लक्ष करता येणार नाही. आरोग्य विभागाने वेळोवेळी दिलेल्या सूचनांची अंमलबजावणी आवश्यक आहे. विशेषतः लहान मुले, ज्येष्ठ नागरिक आणि उघड्यावर काम करणाऱ्यांची काळजी घेणे ही केवळ वैयक्तिक जबाबदारी नाही, तर सामाजिक भानाचेही लक्षण आहे.

उष्माघाताची लक्षणे कोणती?

चक्कर येणे

डोकेदुखी

उलटी

त्वचेचा रंग बदलणे

अस्पष्ट बोलणे – ही शरीराच्या थकव्याची ओरड आहे. त्याकडे दुर्लक्ष न करता त्वरित वैद्यकीय मदत घेणे आवश्यक आहे.

आज वाढत्या तापमानाच्या सावलीत केवळ उन्हापासून नव्हे, तर असंवेदनशीलतेपासूनही बचाव करण्याची गरज आहे. पर्यावरणातील बदल हे फक्त चर्चेचा विषय न राहता, ते कृतीचे विषय व्हायला हवेत. एकत्रितपणे, जबाबदारीने आणि सजगपणे या उष्णतेला सामोरे जाण्याची वेळ आली आहे.