भारतीय शेअर बाजारात मागील काही दिवसांपासून मोठ्या घसरणीचे चित्र पाहायला मिळत आहे. यामागील मुख्य कारण म्हणजे अमेरिकन ट्रेडिंग कंपनी जेन स्ट्रीट ग्रुप वर भारतीय प्रतिभूती आणि विनिमय मंडळाने (सेबी) केलेली कडक कारवाई. या कारवाईनंतर बीएसई (BSE) आणि एनएसई (NSE) या प्रमुख स्टॉक एक्सचेंजच्या शेअर्समध्ये मोठी घसरण झाली असून गुंतवणूकदारांचे तब्बल 1.4 लाख कोटी रुपयांचे नुकसान झाले आहे.
सेबीने 3 जुलै रोजी जेन स्ट्रीट वर भारतात व्यापार करण्यास बंदी घालत 4,840 कोटी रुपयांची मालमत्ता गोठवली होती. या ट्रेडिंग फर्मवर निफ्टी बँक निर्देशांकात अनियमित हस्तक्षेप केल्याचा आरोप आहे. यामुळे बाजारात अनिश्चिततेचे वातावरण निर्माण झाले असून डेरिव्हेटिव्ह्ज (F&O) व्यवहारांमध्ये घसरण नोंदवली जात आहे. या पार्श्वभूमीवर अनेक ब्रोकरेज कंपन्यांनी BSE व NSE वरील रेटिंग कमी केले आहे.
शेअर किमतीतील घसरणीचा आढावा
इकॉनॉमिक टाइम्सच्या माहितीनुसार, 10 जून रोजी बीएसईचे शेअर्स 3,030 रुपयांवर होते, जे सध्या सुमारे 2,376 रुपयांवर पोहोचले आहेत. यामुळे BSE च्या बाजार भांडवलात जवळपास 26,600 कोटी रुपयांची घट झाली आहे. दुसरीकडे, NSE चे शेअर्स अद्याप सूचीबद्ध नसले तरी प्राथमिक बाजारातील किंमत 2,590 वरून आता 2,125 पर्यंत खाली आली असून त्याचे अंदाजित नुकसान 1.15 लाख कोटींच्या घरात आहे.
सेबीच्या नियमांचा परिणाम
नोव्हेंबर 2024 मध्ये सेबीने लागू केलेल्या कठोर नियामक धोरणांचा प्रभाव आता स्पष्टपणे जाणवत आहे. डिसेंबर 2024 ते मे 2025 दरम्यानच्या आकडेवारीनुसार, डेरिव्हेटिव्ह्ज व्यवहारांतील टर्नओव्हरमध्ये 29% घट झाली आहे. किरकोळ आणि सक्रिय व्यापाऱ्यांची संख्या देखील लक्षणीयरीत्या घटली आहे. जरी जेन स्ट्रीटचा बीएसईच्या व्यवहारात केवळ 1% वाटा असला तरी, नियामक बदल आणि एक्सपायरी डेटमध्ये झालेल्या बदलांमुळे 10-12% व्हॉल्यूम घटण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे.