थोडक्यात
पाकिस्तानात टोमॅटो 600 रुपये किलो, किमतीत 400 टक्क्यांनी वाढ
टोमॅटोचे भाव का वाढत आहेत?
पाकिस्तानींना मूलभूत अन्नपदार्थांसाठी जास्त किंमत मोजावी लागत आहे
अफगाणिस्तानसोबतच्या सीमा बंद झाल्यानंतर पाकिस्तानमध्ये जीवनावश्यक वस्तूंच्या, विशेषतः टोमॅटोच्या किमतीत मोठी वाढ होत आहे. अफगाणिस्तानसोबतच्या सीमा बंद झाल्यानंतर टोमॅटोचे दर ४०० टक्क्यांहून अधिक वाढून सुमारे ६०० पाकिस्तानी रुपये ($२.१३) प्रति किलोग्रॅम झाले आहेत. या महिन्याच्या सुरुवातीला दोन्ही शेजारी देशांमध्ये झालेल्या संघर्षानंतर हे पाऊल उचलण्यात आले आहे, जे तालिबानने २०२१ मध्ये काबूल ताब्यात घेतल्यापासून त्यांच्या सामायिक सीमेवर सर्वात वाईट लढाई आहे.
११ ऑक्टोबरपासून सर्व व्यापार आणि वाहतूक मार्ग बंद झाल्यामुळे ताजे उत्पादन, धान्य, दुग्धजन्य पदार्थ आणि इतर आवश्यक वस्तूंचा तीव्र तुटवडा निर्माण झाला आहे. काबूलमधील पाक-अफगाण चेंबर ऑफ कॉमर्सचे प्रमुख खान जान अलोकोझे यांनी रॉयटर्सला सांगितले की, “प्रत्येक दिवस जात असताना, दोन्ही बाजूंना सुमारे १० लाख डॉलर्सचे नुकसान होत आहे.
टोमॅटोचे भाव का वाढत आहेत?
पाकिस्तानी स्वयंपाकघरातील एक प्रमुख पदार्थ असलेल्या टोमॅटोवर विशेषतः परिणाम झाला आहे. नाकाबंदीमुळे निर्यातीसाठी असलेल्या भाज्यांचे सुमारे ५०० कंटेनर दररोज खराब होत आहेत, असे अलोकोझे म्हणाले. वायव्य पाकिस्तानातील तोरखम क्रॉसिंगवरील एका पाकिस्तानी अधिकाऱ्याच्या म्हणण्यानुसार, एकूण ५,००० कंटेनर सीमेच्या दोन्ही बाजूला अडकले आहेत. अधिकाऱ्याने असेही सांगितले की, अफगाणिस्तानातून मोठ्या प्रमाणात आयात केलेले सफरचंद आणि द्राक्षे देखील कमी प्रमाणात उपलब्ध आहेत.
अफगाणिस्तान आणि उत्तर पाकिस्तानमधील ताजे उत्पादन सामान्यतः स्थानिक बाजारपेठेत प्रवेश करत असताना ही अडचण आली आहे. नाकाबंदीमुळे दोन्ही देशांमधील २.३ अब्ज डॉलर्सच्या वार्षिक व्यापारात महत्त्वपूर्ण योगदान देणारा व्यापार मार्ग तुटला आहे, ज्यामध्ये फळे, भाज्या, खनिजे, औषधे, गहू, तांदूळ, साखर, मांस आणि दुग्धजन्य पदार्थांचा समावेश आहे.
मागील व्यापार ट्रेंडचा प्रभाव
टोमॅटोच्या किमतीत झालेली वाढ ही सीमापारच्या दीर्घकालीन व्यापाराशी देखील अंशतः जोडलेली आहे. दिल्ली आणि नाशिक येथून दररोज ट्रक टोमॅटो पाकिस्तानात येत होते, ज्यामुळे भारतीय बाजारपेठेत स्थानिक किमती वाढल्या. सिंध आणि इतर पाकिस्तानी उत्पादक प्रदेशांमध्ये पूर आल्याने स्थानिक टंचाई वाढते आणि त्यामुळे किमती आणखी वाढतात, असे तज्ज्ञांनी नमूद केले.
सध्या, पाकिस्तानी ग्राहकांनाही अशाच प्रकारचा सामना करावा लागत आहे, कारण सीमा बंद झाल्यामुळे स्थानिक पुरवठा कमी होत आहे आणि आयातही कमी होत आहे. राष्ट्रीय बागायती संशोधन आणि विकास फाउंडेशनचे संचालक आर.पी. गुप्ता यांच्या मते, भारतातील नाशिक, पुणे आणि अहमदनगर सारखे प्रमुख उत्पादक प्रदेश या काळात उत्तरेकडील बाजारपेठांना गरजा भागवतात. सीमापार पुरवठ्याचा अभाव पाकिस्तानमधील देशांतर्गत किमतींवर दबाव वाढवतो.
सीमा का बंद आहे?
अफगाणिस्तानच्या हद्दीतून पाकिस्तानवर हल्ला करणाऱ्या दहशतवाद्यांना काबुलने आश्रय देण्याची मागणी इस्लामाबादने केल्यानंतर २,६०० किलोमीटरच्या सीमेवर अलिकडच्या संघर्षांना सुरुवात झाली. तालिबानने अशा गटांना आश्रय देण्यास नकार दिला आहे. गेल्या आठवड्याच्या शेवटी कतार आणि तुर्की यांनी आयोजित केलेल्या चर्चेत मध्यस्थी केलेली युद्धबंदी मोठ्या प्रमाणात कायम राहिली असली तरी, सीमा अजूनही बंद आहे. पुढील फेरी वाटाघाटीची २५ ऑक्टोबर रोजी इस्तंबूलमध्ये होणार आहे.
पाकिस्तानींना मूलभूत अन्नपदार्थांसाठी जास्त किंमत मोजावी लागत आहे
आता मूलभूत अन्नपदार्थांसाठी पाकिस्तानमधील ग्राहकांना जास्त किंमत मोजावी लागत आहे. टोमॅटो, सफरचंद आणि द्राक्षे यांचा तुटवडा नाशवंत साठ्यामुळे वाढत आहे आणि इतर जीवनावश्यक वस्तूंच्या वाढत्या किमतींबद्दल चिंता वाढत आहे. वाणिज्य मंत्रालयाने या विषयावर कोणतीही टिप्पणी जारी केलेली नाही, ज्यामुळे व्यापारी आणि रहिवाशांना वाढत्या किमती आणि मर्यादित उपलब्धतेचा सामना करावा लागत आहे.
सीमा बंद होत असताना, विश्लेषकांनी इशारा दिला आहे की आवश्यक अन्नपदार्थांवर महागाईचा परिणाम कायम राहू शकतो, ज्यामुळे संपूर्ण पाकिस्तानमधील घरगुती बजेट आणि स्थानिक बाजारपेठांवर ताण पडू शकतो.