थोडक्यात

• डिजिटल प्रवासात मैलाचा दगड

• नवीन तंत्रज्ञान कसे काम करेल?

• फेस अन् फिंगरप्रिंटने होणार व्यवहार

भारतातील डिजिटल पेमेंट इकोसिस्टममध्ये मोठे परिवर्तन होणार आहे. दररोज लाखो भारतीय वापरत असलेले युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस (UPI) पेमेंट करण्याची पद्धत कायमची बदलणार आहे. 4 किंवा 6 अंकी पिन तुम्हाला आता पेमेंट करताना लक्षात ठेवण्याची आणि एंटर करण्याची आवश्यकता राहणार नाही. एका वृत्तानुसार,त्यांचा चेहरा (चेहरा ओळख) आणि फिंगरप्रिंट वापरून UPI ​​पेमेंट 8 ऑक्टोबरपासून वापरकर्ते मंजूर करू शकतील. या हालचालीमुळे पेमेंट प्रक्रिया जलद आणि सोपी तर होईलच, पण ती पूर्वीपेक्षा अधिक सुरक्षितही होऊ शकते.

डिजिटल प्रवासात मैलाचा दगड

तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, हे भारताच्या डिजिटल (UPI ) प्रवासात एक मैलाचा दगड ठरेल, जिथे तुमची ओळखच तुमचा पासवर्ड बनते. UPI नेटवर्क चालवणारे नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) मुंबईतील ग्लोबल फिनटेक फेस्टिव्हलमध्ये हे अत्याधुनिक वैशिष्ट्य प्रदर्शित करण्याची योजना आखत आहे. NPCI ने अद्याप यावर कोणतीही टिप्पणी केलेली (UPI Biometric Payments Update) नाही, परंतु सूत्रांचे म्हणणे आहे की या नवीन तंत्रज्ञानाच्या अंमलबजावणीसाठी सर्व तयारी पूर्ण झाली आहे.

नवीन तंत्रज्ञान कसे काम करेल?

ही नवीन बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण प्रणाली पूर्णपणे भारत सरकारच्या अद्वितीय ओळख प्रणाली, आधारवर आधारित असेल. एका सूत्राने स्पष्ट केले की जेव्हा एखादा वापरकर्ता पेमेंट करण्यासाठी त्यांचा चेहरा किंवा फिंगरप्रिंट वापरतो तेव्हा आधारमध्ये साठवलेल्या बायोमेट्रिक डेटाशी त्यांची पडताळणी केली जाईल. याचा अर्थ असा की पेमेंट मंजूर ज्या व्यक्तीचे बँक खाते आणि UPI आयडी त्यांच्या आधार कार्डशी लिंक केलेले आहे तीच व्यक्ती करू शकेल.

बायोमेट्रिक ऑथेंटिकेशन

ही प्रक्रिया अत्यंत सोपी असेल. पेमेंट करताना, वापरकर्त्याला पिन एंटर करण्याऐवजी बायोमेट्रिक ऑथेंटिकेशन निवडावे लागेल. यामुळे फोनचा कॅमेरा किंवा फिंगरप्रिंट स्कॅनर सक्रिय होईल. यशस्वी स्कॅन केल्यानंतर, डेटा सुरक्षितपणे आधार सर्व्हरवर पडताळणीसाठी पाठवला जाईल आणि पडताळणीनंतर, पेमेंट त्वरित यशस्वी होईल. ही संपूर्ण प्रक्रिया काही सेकंदात पूर्ण होईल, ज्यामुळे पेमेंटचा अनुभव अखंड आणि त्रासमुक्त होईल. ज्यांना त्यांचा पिन लक्षात ठेवण्यात अडचण येते किंवा जे सुरक्षिततेबद्दल जास्त काळजी घेतात त्यांच्यासाठी हा उपक्रम विशेषतः फायदेशीर ठरेल.

हा बदल का आवश्यक होता?

बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण UPI मध्ये समाविष्ट करण्याचा निर्णय अचानक झालेला नाही. अलिकडेच जारी केलेल्या मार्गदर्शक तत्वांचा रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने हा थेट परिणाम आहे. पेमेंट सिस्टममध्ये सुरक्षितता आणि नावीन्यपूर्णतेला प्रोत्साहन देण्यासाठी RBI ने पर्यायी प्रमाणीकरण पद्धतींना परवानगी दिली. डिजिटल पेमेंट अधिक वापरकर्ता-अनुकूल आणि सुरक्षित बनवणे, अधिकाधिक लोकांना ते स्वीकारण्यास प्रोत्साहित करणे हे केंद्रीय बँकेचे ध्येय आहे.

सध्याच्या पिन-आधारित प्रणालीमध्ये, जरी बऱ्यापैकी सुरक्षित असले तरी, काही भेद्यता आहेत, जसे की कोणीतरी तुमचा पिन पाहू शकतो किंवा फिशिंगद्वारे तो चोरू शकतो. बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण हे धोके जवळजवळ काढून टाकते, कारण प्रत्येक व्यक्तीचे फिंगरप्रिंट आणि चेहरा अद्वितीय असतो.