६ डिसेंबर रोजी साजरा केला जाणारा महापरिनिर्वाण दिवस हा भारतातील गरीब आणि उपेक्षित समुदायांच्या हक्कांसाठी लढणाऱ्या डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या सन्मानार्थ एक महत्त्वाचा दिवस आहे. ते भारतीय संविधानाचे मुख्य शिल्पकार म्हणून ओळखले जातात, जे सर्व नागरिकांना, त्यांची पार्श्वभूमी काहीही असो, समानता सुनिश्चित करते. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी दलितांचे जीवन सुधारण्यासाठी कठोर परिश्रम केले आणि भेदभावाविरुद्ध लढा दिला.
या दिवशी लोक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे कार्य आणि त्यांनी भारतीय समाजात आणलेल्या बदलांचे स्मरण करतात. महापरिनिर्वाण दिन हा त्यांच्या न्याय, समानता आणि निष्पक्षतेच्या मूल्यांवर चिंतन करण्याचा काळ आहे, ज्या आजही भारतावर प्रभाव पाडत आहेत. त्यांच्या जीवनातील भाषण आणि महत्त्वाचे मुद्दे अधिक समान आणि न्याय्य समाज निर्माण करण्याच्या त्यांच्या समर्पणाची आठवण करून देतात.
महापरिनिर्वाण दिवस हा भारतीय संविधानाचे शिल्पकार आणि एक प्रमुख समाजसुधारक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे ६ डिसेंबर १९५६ रोजी निधन झाले त्या दिवसाचा संदर्भ देतो. बौद्ध भाषेत "महापरिनिर्वाण" या शब्दाचा अर्थ महान निर्वाण असा होतो, जो एका ज्ञानी आत्म्याला मुक्ती मिळते त्या क्षणाचे प्रतीक आहे. या दिवशी, भारतातील लोक, विशेषतः डॉ. आंबेडकरांचे अनुयायी, त्यांच्या स्मृती आणि समाजातील योगदानाचा, विशेषतः दलितांचे उत्थान करण्यासाठी आणि सामाजिक न्याय आणि समानतेसाठी लढण्यासाठी केलेल्या प्रयत्नांचा आदर करतात. हा दिवस त्यांच्या शिकवणी आणि वारशाचे प्रतिबिंब म्हणून साजरा केला जातो.
डॉ बाबासाहेब आंबेडकर यांच्यावरील 10 ओळी
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा जन्म मध्य प्रदेशातील महू येथे १४ एप्रिल १८९१ रोजी झाला होता. भारताच्या इतिहासातील ही अत्यंत महत्त्वाची घटना मानली जाते.
ते भारतीय संविधानाचे मुख्य निर्माणकर्ते आणि देशाच्या लोकशाही व्यवस्थेचे महत्त्वपूर्ण शिल्पकार म्हणून ओळखले जातात.
आंबेडकर हे दलितांसह सर्व वंचित घटकांच्या अधिकारांसाठी सातत्याने लढणारे आणि त्यांचे हक्क संरक्षण करणारे अग्रणी नेते होते.
सामाजिक सुधारणांसाठी कार्यरत नेत्यानं जातिभेद, अस्पृश्यता दूर करण्यासाठी लढा देत समान हक्क व न्याय्य व्यवस्था प्रस्थापित करण्याचा सतत प्रयत्न केला.
दलित समुदायातील आंबेडकर हे परदेशातील प्रतिष्ठित विद्यापीठातून कायद्याची पदवी मिळवणारे पहिले अग्रगण्य विद्वान म्हणून ओळखले जातात, भारतीय इतिहासात महत्वाचे व्यक्तिमत्व.
ते शिक्षणाचे प्रबळ समर्थक असून त्यांनी विशेषतः दलितांना ज्ञान मिळवून सामर्थ्य वाढवण्यासाठी सतत शिक्षण घेण्याचे आवाहन केले नेहमी आणि प्रोत्साहन.
१९५६ मध्ये डॉ. आंबेडकरांच्या बौद्ध स्वीकारामुळे अनेक दलित प्रेरित होऊन धर्मांतरित झाले आणि नव्या सामाजिक ओळखीचा मार्ग खुला झाला गेला.
स्वातंत्र्यानंतर आंबेडकरांनी देशाचे पहिले कायदा मंत्री म्हणून जबाबदारी सांभाळून नवी न्यायव्यवस्था घडविण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आणि लोकशाही व्यवस्थेला भक्कम केले.
आंबेडकरांच्या सामाजिक न्याय आणि समानतेवरील लेखनामुळे भारतीय समाजावर दीर्घकालीन प्रभाव पडला असून, त्यांच्या विचारांनी चळवळीला बळ दिले.
डॉ. आंबेडकरांचे ६ डिसेंबर १९५६ रोजी निधन झाले; त्यांच्या स्मरणार्थ दरवर्षी महापरिनिर्वाण दिन उत्साहात साजरा केला जातो.