Padma Shri Maruti Chitampalli : अरण्यऋषी मारुती चितमपल्ली काळाच्या पडद्याआड

निसर्गप्रेमी, लेखक, वन अधिकारी आणि अरण्यऋषी म्हणून ओळखले जाणारे पद्मश्री मारुती चितमपल्ली यांचे आज (18 जून 2025 रोजी) सकाळी वृद्धापकाळाने निधन झाले. ते 93 वर्षांचे होते. मागील काही दिवसांपासून त्यांची प्रकृती खालावत चालली होती. त्यांच्या निधनामुळे महाराष्ट्रातच नव्हे, तर संपूर्ण देशातील निसर्गप्रेमींमध्ये हळहळ व्यक्त होत आहे. 30 एप्रिल 2025 रोजी, राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांच्या हस्ते राष्ट्रपती भवन, नवी दिल्ली येथे त्यांना पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले होते. त्यांच्या कार्याचा आणि लेखनाचा गौरव म्हणून केंद्र सरकारने त्यांना या मान्यतेने गौरवले होते.

जन्म आणि शिक्षण

मारुती चितमपल्ली यांचा जन्म 1932 साली महाराष्ट्रात झाला. शिक्षण पूर्ण करून त्यांनी वन विभागात अधिकारी म्हणून सेवा सुरू केली. त्यानंतरचा त्यांचा संपूर्ण प्रवास म्हणजे निसर्ग संवर्धन आणि साहित्यसेवेची तपश्चर्या होती.

अरण्यातील अनुभव लेखनातून मांडले

चितमपल्ली यांनी जंगलातील अनुभव, प्राणी-पक्ष्यांचे निरीक्षण, आदिवासी जीवन यांवर आधारित अनेक पुस्तके लिहिली. त्यांच्या साहित्यामुळे सर्वसामान्य माणसालाही निसर्ग जवळचा वाटू लागला. त्यांच्या 'रानवाटा', 'वनातली माणसं', 'पक्षिनिवास' अशा पुस्तकांनी मराठी साहित्यविश्वात वेगळी ओळख निर्माण केली.

‘अरण्यऋषी’ म्हणून ओळख

त्यांनी आयुष्यभर जंगल, वन्यजीव आणि पर्यावरण यांचे रक्षण केले. 'अरण्यऋषी' ही उपाधी त्यांना त्यांच्या कार्यामुळेच लाभली. त्यांनी केवळ शासकीय अधिकारी म्हणूनच नव्हे, तर निसर्गाच्या सेवक म्हणूनही कार्य केले. त्यांच्या निधनाने निसर्ग साहित्याचे एक मोठे पर्व संपले आहे. अनेक पर्यावरणप्रेमी, साहित्यिक आणि समाजसेवकांनी त्यांना श्रद्धांजली अर्पण केली आहे. मुख्यमंत्री, राज्यपाल आणि साहित्यिक क्षेत्रातील मान्यवरांनी त्यांच्या कार्याचा गौरव करत दुःख व्यक्त केलं आहे.

हेही वाचा