श्रीनिवास अय्यंगार रामानुजन (Srinivasa Iyengar Ramanujan) आजही जगभरातील गणितज्ज्ञांसाठी (mathematicians) प्रेरणास्थान आहेत. कमी आयुष्य लाभलेल्या रामानुजन यांच्यांकडे गणिती प्रमेयांचा खजिना होता. जो त्यांच्या मृत्यूच्या शतकानंतरही गणितज्ज्ञांना प्रेरणा देत आहे. 26 एप्रिल रोजी, देश त्यांची 102 वी पुण्यतिथी (श्रीनिवास रामानुजन पुण्यतिथी) साजरी करत आहे.

रामानुजन यांचा जन्म 22 डिसेंबर 1887 रोजी तामिळनाडूच्या इरोड (Erode) शहरात झाला. तो कुंभकोणममधील एका छोट्या घरात लहानाचा मोठा झाला. जे आता त्याच्या सन्मानार्थ संग्रहालय आहे. त्याचे वडील कारकून म्हणून काम करायचे आणि आई गृहिणी होती. लहानपणापासूनच, त्याला प्रगत गणिती ज्ञान दिसले आणि वयाच्या 13 व्या वर्षी त्यांनी स्वतःच्या अत्याधुनिक प्रमेयांवर काम करण्यास सुरुवात केली.

जानेवारी 1913 मध्ये त्यांनी त्यांची काही कामे ऑर्डर ऑफ इन्फिनिटीचे लेखक जी.एच. हार्डी (G.H. Hardy) यांना पाठवली. हार्डीने रामानुजन यांच्या कार्याचा आढावा घेतला आणि त्यांना "ढोंगी" म्हणून संबोधले. परंतु एका महिन्यानंतर, त्याने केंब्रिज विद्यापीठात तरुण भारतीयांना आमंत्रित केले. सुरुवातीला जाण्यास नकार दिल्यानंतर, रामानुजन केंब्रिज (Cambridge) येथे आले आणि तेथे त्यांना गणिताचा नायक म्हणून गौरवण्यात आले.

1918 मध्ये, 31 वर्षीय महान गणितज्ञांना रॉयल सोसायटीचे फेलो (Fellow of t Royal Society) म्हणून सामील करण्यात आले आणि त्या वेळी हा पराक्रम साधणारे ते दुसरे भारतीय बनले.

इंग्लंडमध्ये रामानुजन यांच्या कडक ब्राह्मण खाण्याच्या सवयीमुळे त्यांची तब्येत बिघडली आणि पहिले महायुद्ध संपल्यानंतर ते 1919 मध्ये भारतात परतले. परंतु त्यांचा आजार परत आला आणि 26 एप्रिल 1920 रोजी त्यांचे निधन झाले.

रामानुजन यांनी गणिताच्या गुंतागुंतीच्या समस्या सोडवण्यासाठी त्यांच्या अंतर्ज्ञानाचा अवलंब केला आणि या क्षेत्रातील त्यांच्या अतुलनीय योगदानाबद्दल त्यांच्या नावावर एक अविभाज्य क्रमांक ठेवण्यात आला - रामानुजन प्राइम.