Dipak Misra biography and controversies : भारताचे विद्यमान सरन्यायाधीश दीपक मिश्रा आहेत, ज्यांना 27 ऑगस्ट 2017 रोजी जगदीश सिंह खेहर यांनी राजीनामा दिल्यानंतर किंवा निवृत्त झाल्यानंतर बनवण्यात आले आहे. नुकताच त्यांच्याबाबतीत एक वाद चव्हाट्यावर आला आहे. शुक्रवारी म्हणजेच 12 जानेवारी 2018 रोजी चारही सर्वोच्च न्यायालयाच्या मुख्य न्यायमूर्तींनी पत्रकारांशी संवाद साधला. सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, यावेळी त्यांनी देशाच्या न्यायव्यवस्थेच्या स्वातंत्र्याबाबत अनेक प्रश्न उपस्थित केले आहेत. (Chief Justice of India Dipak Misra biography and controversies related to him. CJI Dipak Misra Biography)

भारताचे नवे सरन्यायाधीश दीपक मिश्रा

काही महिन्यांपूर्वीच मिश्रा यांनी सरन्यायाधीश म्हणून पदभार स्वीकारला होता. ऑगस्ट महिन्यातच त्यांची भारताचे 45 वे CJI म्हणून निवड झाली होती, तर या वर्षी ऑक्टोबरमध्ये ते त्यांच्या पदावरून निवृत्त होणार आहेत. भारताचे सरन्यायाधीश होणारे ते भारतातील ओडिसा राज्यातील तिसरे व्यक्ती आहेत. याआधी त्यांचे काका 1990 ते 1991 दरम्यान CJI (भारताचे सरन्यायाधीश) होते. भारताचे सरन्यायाधीश होण्यापूर्वी ते पाटणा आणि दिल्ली उच्च न्यायालयाचे (उच्च न्यायालय) माजी न्यायाधीशही राहिले आहेत.

पूर्ण नाव दीपक मिश्रा

जन्मस्थान ओडिसा, भारत

वय 64 वर्षे

पुस्तक वाचायला आवडते

उंची ५ फूट ४ इंच

वजन 65 किलो

धर्म हिंदू

दीपक मिश्रा जन्मस्थान आणि शिक्षण

त्यांचा जन्म 3 ऑक्टोबर 1953 रोजी ओरिसा राज्यातील कटक नावाच्या शहरात झाला. त्यांनी सुरुवातीचे शिक्षण कटक येथून केले, त्यांनी मधुसूदन लॉ ऑफ कॉलेजमधून कायद्याची पदवी घेतली.

दीपक मिश्रा यांचे कुटुंब

त्यांच्या कुटुंबाबद्दल बोलायचे झाले तर त्यांचे एक काका यापूर्वीच भारताचे CJI राहिले आहेत, त्यांचे नाव रंगनाथ मिश्रा आहे, याशिवाय त्यांची पत्नी आहे.

दीपक मिश्रा यांचा ओडिसा उच्च न्यायालयातील वकील ते भारताचे मुख्य न्यायाधीश असा प्रवास (मुख्य न्यायाधीश दीपक मिश्रा यांची कारकीर्द)

शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर दीपक मिश्रा यांनी फेब्रुवारी 1977 मध्ये ओरिसा उच्च न्यायालयात वकील म्हणून काम करण्यास सुरुवात केली. त्यांच्या मेहनतीच्या जोरावर सरकारने त्यांची अतिरिक्त न्यायाधीश म्हणून नियुक्ती केली, सन 1996 मध्ये त्यांना अनेक वर्षांनी हे पद देण्यात आले. त्यांचे समर्पण पाहून, सरकारने पुन्हा एकदा त्यांचे पद वाढवले ​​आणि 19 डिसेंबर 1997 रोजी त्यांना मध्य प्रदेशच्या उच्च न्यायालयात पाठवण्यात आले, तेथे त्यांना कायमस्वरूपी न्यायाधीश करण्यात आले. त्यांची प्रतिभा लक्षात घेऊन त्यांना 23 डिसेंबर 2009 रोजी पदोन्नती देण्यात आली, ज्यासाठी त्यांना पाटणा उच्च न्यायालयात मुख्य न्यायाधीश पद देण्यात आले. एक वर्षानंतर, त्यांना दिल्ली उच्च न्यायालयात पाठवण्यात आले, परंतु यावेळी त्यांचे पद मुख्य न्यायाधीश म्हणून ठेवण्यात आले. 10 ऑक्टोबर 2011 रोजी त्यांची सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आणि गेल्या वर्षी 2017 मध्ये त्यांची 13 महिन्यांसाठी देशाचे मुख्य न्यायाधीश म्हणून नियुक्ती करण्यात आली.

दीपक मिश्रा यांची मुख्य प्रकरणे

30 जुलै 2015 रोजी, जीवे मारण्याच्या धमक्या मिळाल्या, त्यामागील कारण म्हणजे 1993 च्या मुंबई बॉम्बस्फोटात सामील असलेल्या याकुब मेनन या दहशतवाद्याची फाशीची शिक्षा कमी करण्याची त्याची याचिका फेटाळण्यात आली.

याशिवाय त्यांनी त्यांचे सहकारी न्यायाधीश दलवीर भंडारी यांच्यासमवेत आणखी एक चांगला निर्णय दिला होता, ज्यामध्ये दोघांनीही अलाहाबाद न्यायालयाच्या निर्णयाचे समर्थन करत उत्तर प्रदेश सरकारने पदोन्नतीवर आरक्षण देणे चुकीचे असल्याचे म्हटले होते. जर तुम्हाला हे करायचे असेल, तर प्रथम तुम्हाला त्याचे आवश्यक पुरावे न्यायालयासमोर सादर करावे लागतील, असे कोणतेही पुरावे व तथ्य न मिळाल्याने या पदोन्नतीत आरक्षणाची याचिका फेटाळण्यात आली आहे.

यासोबतच त्यांनी निर्भया बलात्कार प्रकरणाचा निकाल देताना याला जबाबदार असलेल्या गुन्हेगारांना शिक्षा सुनावली होती. फाशीची ही शिक्षा 5 मे रोजी जाहीर करण्यात आली होती, ज्यामध्ये त्याच्यासोबत आणखी दोन न्यायाधीश होते.

दीपक मिश्रा वाद

1985 मध्ये त्यांना दिलेले 2 एकर जमिनीचे भाडेपट्टे रद्द करण्यात आले होते, ते रद्द करण्याचे आदेश त्या जिल्ह्याच्या दंडाधिकार्‍यांनी दिले होते.

भारताच्या CGI वर संपूर्ण प्रकरण काय आहे (चार SC न्यायालयाचे न्यायाधीश CGI विरुद्ध आवाज उठवतात)

या प्रकरणी न्यायाधीश जे चेमामेश्वर यांनी मीडियाला सांगितले की, आम्हाला आमची न्याय वितरण प्रणाली बदलावी लागेल, आम्ही काही महिन्यांपूर्वी या प्रकरणी सीजीआयला पत्र लिहिले होते. मात्र आमचे ऐकले जात नाही. त्यामुळेच आपण जनतेसमोर येऊन आपले मत मांडले आहे, हे आता देशातील जनतेने ठरवायचे आहे. एवढेच नाही तर आता या गोष्टींची दखल घेतली नाही तर देशाची प्रतिष्ठा धोक्यात येईल, असे चेलमेश्वर म्हणाले. या देशाची प्रतिष्ठा जपण्याची जबाबदारी आमची आहे, म्हणून आम्ही चौघांनी मिळून सरन्यायाधीशांच्या विरोधात मोर्चा काढला आहे. चेलमेश्वर हे भारतातील दुसरे ज्येष्ठ न्यायाधीश आहेत. त्यांनी सांगितले की भारताचे सरन्यायाधीश न्यायाच्या बाबतीत स्वतःचे काम करतात, ज्यामुळे देशाचे नुकसान होऊ शकते.

जे या पत्रकार परिषदेला उपस्थित आहेत

न्यायमूर्ती चेलमेश्वर यांच्यासोबत न्यायमूर्ती रंजन गोगोई, न्यायमूर्ती मदन लोकूर आणि न्यायमूर्ती कुरियन जोसेफ होते. सीजीआय दीपक मिश्रा यांच्यामुळे न्यायालयाची प्रतिष्ठा धोक्यात आल्याचा आरोप या सर्वांनी केला आहे. दीपक मिश्रा यांच्या नेतृत्वाखाली भारताच्या न्यायव्यवस्थेत सुधारणा होत नाही. त्यामुळे भारताच्या न्यायव्यवस्थेवर प्रश्न निर्माण होऊ लागले आहेत. भारतात न्यायाबाबत पारदर्शकता असली पाहिजे असे लोक म्हणतात. चेलमेश्वर यांच्या घरी ही मीडिया कॉन्फरन्स झाली.

भारताचे सरन्यायाधीश कसे नियुक्त केले जातात

वस्तुस्थितीबद्दल बोलायचे झाल्यास, भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 136 मध्ये न्यायाधीशांच्या निवडीची प्रक्रिया सांगितली आहे आणि यामध्ये CJI निवडण्याची प्रक्रिया वेगळी सांगितली नाही. म्हणजे सर्व न्यायाधीशांप्रमाणे भारताचे सरन्यायाधीश निवडले जातात. यामध्ये अशा लोकांची निवड केली जाते, ज्यांना सर्वोच्च न्यायालयात प्रदीर्घ काळ न्यायाधीश राहण्याचा अनुभव आहे. एवढेच नाही तर त्यासाठी भारतीय राज्यघटनेची अखंडताही लक्षात घेतली जाते. सर्वोच्च न्यायालयाच्या मुख्य न्यायाधीशांची नियुक्ती भारताचे राष्ट्रपती करतात. ज्येष्ठता पाहता सीजेआय बनवण्याच्या या नियमाचे केवळ दोनदा उल्लंघन झाले आहे. एकदा भारताचे पहिले पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू आणि दुसऱ्यांदा श्रीमती इंदिरा गांधी यांनी भारतात लागू केलेल्या आणीबाणीच्या काळात हे काम इंदिरा गांधींनी केले. एचआर खन्ना यांनी सरकारला विरोध करणे हे त्यामागचे कारण होते. त्यानंतर इंदिरा गांधींनी आपले सरकार वाचवण्यासाठी आपले कणा जस्टिस एएन राय यांची सरन्यायाधीश म्हणून नियुक्ती केली होती.

भारताचे सरन्यायाधीश कसे काढले जाऊ शकतात

तसे, भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाचे सरन्यायाधीश, एकदा नियुक्त झाल्यानंतर, त्यांचे वय 65 झाल्यावरच काढून टाकले जाते. परंतु भारतीय राज्यघटनेत, कलम 124 मध्ये भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाच्या मुख्य न्यायाधीशांना हटवण्यासाठी आणखी एक नियम नमूद करण्यात आला आहे. या नियमानुसार, जर CJI ला हटवायचे असेल तर त्याला CJI पदावर असलेल्या व्यक्तीविरुद्ध गैरवर्तन आणि अक्षमतेची माहिती द्यावी लागेल.

एखाद्या न्यायमूर्तीला हटवायचे असेल तर त्याची कार्यपद्धती आपल्या राज्यघटनेत नमूद केलेली आहे.

त्यानुसार, भारताच्या राष्ट्रपतींच्या परवानगीसह, देशाच्या दोन्ही सभागृहांच्या दोन तृतीयांश मतांची संमती घेणे आवश्यक आहे. म्हणजे जेव्हा राज्यसभेचे २/३ सदस्य CJI ला हटवण्यास सहमती देतात, तेव्हा लोकसभेतही असेच व्हायला हवे, त्यानंतर CJI ला राष्ट्रपतींच्या आदेशानुसार हटवले जाईल. मात्र, आतापर्यंतच्या भारतीय इतिहासात असे घडलेले नाही.

सर्वोच्च न्यायालयाचे मुख्य न्यायाधीश वेतन

भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाच्या CJI यांना दरमहा 2.80 लाख रुपये मिळतात. सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश आणि उच्च न्यायालयाचे मुख्य न्यायाधीश (सीजे) यांचे वेतन दरमहा 2.50 लाख रुपये आहे.

भारताचे मुख्य न्यायाधीश अधिकार

जर आपल्या देशाच्या राष्ट्रपती किंवा उपराष्ट्रपतीला कोणत्याही कारणास्तव काढून टाकण्यात आले किंवा त्यांचा मृत्यू झाला, तर CJI राष्ट्रपती किंवा उपराष्ट्रपतीची जागा घेऊ शकतात. जोपर्यंत या पदावर नवीन व्यक्तीची नियुक्ती होत नाही.

कलम 127 भारताच्या CJI च्या सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांची नियुक्ती करण्याच्या अधिकाराचे वर्णन करते. आणि उच्च न्यायालय किंवा सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांची निवड करताना राष्ट्रपती भारताच्या CJI कडून सल्ला देखील घेतात.

याशिवाय त्यांना सर्वोच्च न्यायालयाच्या माजी न्यायाधीशांना पुन्हा न्यायाधीश बनविण्याचा अधिकार आहे, त्यासोबत कोणत्याही न्यायालयीन कर्मचाऱ्याची नियुक्ती करू शकतात.

कोणत्याही उच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशाची एका न्यायालयातून दुसऱ्या न्यायालयात बदली करता येते. एवढेच नाही तर राज्य सरकार आणि केंद्र सरकारमध्ये काही आर्थिक तफावत असेल तर ती दूर करता येईल.

भारताचे सर्वोच्च न्यायालय कोठे आहे

भारताचे सर्वोच्च न्यायालय हे आहे जेथे भारताचा CJI मुख्य न्यायाधीश म्हणून बसतो आणि भारतात सर्व कायदेशीर अंतिम निर्णय घेतले जातात आणि सर्वात शक्तिशाली न्यायालय दिल्लीमध्ये आहे.