independence day : १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारत ब्रिटिशांच्या गुलामगिरीतून मुक्त झाला. देशाला गुलामगिरीतून मुक्त करणे सोपे नव्हते. या स्वातंत्र्यासाठी देशाच्या अनेक शूर सुपुत्रांनी हसत हसत आपल्या प्राणांचे बलिदान दिले. इंग्रजांना देशातून हाकलून देण्यासाठी अनेक चळवळी सुरू झाल्या, ज्यामध्ये देशातील लहान मुले, वृद्ध आणि महिलांचाही सहभाग होता. (independence day 2022 know rules and regulations for hoisting indian flag)

त्यानंतर, जेव्हा ब्रिटीश सरकारने आपल्या देशात परतण्याचा निर्णय घेतला आणि भारत सरकार अस्तित्वात येऊ दिले, तेव्हा प्रत्येक भारतीयाने आपले ध्येय साध्य केले. १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारत स्वतंत्र झाला. लाल किल्ल्यावरून तिरंगा फडकवून देश स्वतंत्र झाला. तेव्हापासून दरवर्षी पंतप्रधान लाल किल्ल्यावरून ध्वजारोहण करतात. याशिवाय 15 ऑगस्ट रोजी शासकीय, निमसरकारी कार्यालये, शाळांमध्येही ध्वजारोहण केले जाते. पण झेंडा फडकवण्याचा योग्य मार्ग आणि नियम कोणता हे तुम्हाला माहिती आहे का? ध्वजारोहण कसे केले जाते?

भारताचा राष्ट्रध्वज कसा आहे?

भारताचा राष्ट्रध्वज तीन रंगांचा आहे. त्याला तिरंगा म्हणतात. तिरंग्याच्या शीर्षस्थानी भगवा, मध्यभागी पांढरा आणि तळाशी हिरवा असतो. पांढऱ्या रंगावर निळ्या रंगाचे अशोक चक्र चिन्ह आहे. अशोक चक्राला २४ प्रवक्ते आहेत. राष्ट्रध्वजाची रचना पिंगली व्यंकय्या यांनी केली होती.

ध्वजारोहण आणि तिरंगा फडकवणे यात फरक

सर्वप्रथम तुम्हाला हे माहित असले पाहिजे की 15 ऑगस्टला ध्वजारोहण केले जाते आणि 26 जानेवारीला तिरंगा फडकवला जातो. ध्वजारोहण यात मोठा फरक आहे. जेव्हा तिरंगा खालून दोरीने ओढून फडकवला जातो त्याला ध्वजारोहण म्हणतात. पण 26 जानेवारीला तिरंगा शीर्षस्थानी बांधला जातो, जो उघडपणे फडकवला जातो. याला ध्वज फडकावणे म्हणतात.

ध्वजारोहणाचे नियम

भारतीय ध्वज हाताने कातलेला, हाताने विणलेल्या लोकरी/सूती/रेशीम किंवा खादीच्या कापडाचा असावा. ध्वजाच्या लांबी आणि रुंदीचे गुणोत्तर 3:2 असावे.

ध्वजारोहण करताना ध्वज अर्ध्यावर फडकवू नये. आदेशाशिवाय तिरंगा फडकवता येणार नाही.

एखाद्याला सलाम करण्यासाठी तिरंगा खाली करता येत नाही.

राष्ट्रध्वजात कोणतेही चित्र, वापरू नये.

फाटलेला आणि चिखलाचा ध्वज प्रदर्शित करू शकत नाही. ध्वजाची कोणत्याही प्रकारे छेडछाड होता कामा नये.

राष्ट्रध्वज व्यावसायिक कारणांसाठी वापरता येणार नाही.

कागदी ध्वज प्रचलित आहेत परंतु असे झेंडे नंतर लोक फेकतात, ते पायाखाली किंवा कचऱ्याच्या ढिगाऱ्यात दिसतात, हा राष्ट्रध्वजाचा अपमान आहे.

तिरंगा फडकवण्याची योग्य वेळ

ध्वज फक्त सूर्योदयापासून सूर्यास्तापर्यंत फडकवता येतो. सूर्यास्तानंतर तिरंगा उतरवावा. तिरंगा नेहमी अशा जागी फडकावा की जिथून तो स्पष्ट दिसतो.